Kronikak Manaslutik: IV. Kapitulua
Neguko espedizioetan dugun arrisku handienetakoa elur-jausien arriskua da. Aurreikusteko zaila eta oso arriskutsua den fenomenoa da. Segundo gutxitan elur tonak maldan behera erortzen hasten dira, eta leku eta une desegokian bazaude, heriotza ere ekar dezake. Aurten elurra ari du Manaslun eta elur-jausiak etengabeak dira. Zarata izugarriak entzuten ditugu eta batzuetan sortzen dituzten uhin hedakorrak ere sentitzen ditugu. Egia esan, errespetu handia sortzen dute.
Arriskuak gutxitzeko, beharrezkoa da prest egotea eta ahal diren neurri guztiak hartzea. ‘Elur’-eko (http://www.elur-equipment.com/) gure lagunak eta Sergio Pérez Fernández oso lan garrantzitsua egiten ari dira arlo horretan, eta etengabe gaude haiekin harremanetan. Asko laguntzen digute. Segurtasuna ezinbestekoa da edozein espediziotan, eta mendia ondo irakurtzen saiatu behar dugu. Bide bat noiz den segurua eta noiz ez aurreikusten saiatu. ‘Elur’-eko lankideek egindako testu hau utziko dizuet, uste baitut oso ondo azaltzen dituela mendiaren arriskuak:
“Dakigunez, mendiko jarduerek arrisku maila handia dute. Hori are nabarmenagoa da neguko mendiaz ari bagara, gure segurtasuna arriskuan jar dezaketen elementu gehiago gehitzen baititugu. Elur-jausiak elementurik hilgarrienetakoa dira, eta are gehiago gure espedizioetan aurrean ditugunak bezalako mendi handiez ari garenean.
Gure taldekide Alex Txikonek Manaslura 2021-2022 honetan egindako espedizioan, taldeak mendi horren aurpegirik gogorrenari aurre egin behar izan dio, Oinarrizko Kanpamentuan 2 metrotik gorako elurteak izan baitituzte. Hain prezipitazio ugariek geruza sakonenetan elur-oinarri egonkorrik ez egotearekin batera, elur-jausiak izateko arriskua 5/5 mailakoa izatea dakar, Europako eskalako mailarik altuena.
Alexek bere esku-hartze askotan esan duen bezala, mendiko istripuen % 92 gizakiak eragindakoak dira, hau da, ziurrenez ekidin daitezke. Elur-jausien arrisku hain handia duten lurretan mugitzen garenean, garrantzitsua da ekipo egokia izatea, entrenatzea eta geure burua birziklatzea, eguraldiaren aurreikuspenak izatea, egoera aztertzea eta erabakiak behar bezala hartzea. Alexek ondo dioen moduan, mendia hor egongo da beti, eta neguko 8.000 batean, ez dago hutserako tarterik.
Elur Equipment-en, elur-jausietan erreskatatzeko gure dispositiboa garatzen ari gara, baina prozesu horren gainerako arloetan ere egiten dugu lan; izan ere, analisi-urratsak era metodikoan betetzen baditugu eta aukerarik seguruenaren alde egiten badugu, arrisku handiko egoera asko saihestu ditzakegu, eta bizitzak salbatu.
Gainera, ez dugu Sergio Perez Fernandezi eskerrak emateko aukerarik galdu nahi, Manasluko egungo egoeraren analisian emandako laguntzarengatik.
Beti esaten dugun bezala, aztertu zure mugak, egizu seguru.”
Kronikak Manaslutik: III. Kapitulua
Jasangarria den espedizio bat egitea posible da. Gu egiten ari gara eta, egia esan, izugarri harro nago. Sukaldeko edo gainerako domoetako aparatu elektrikoek eguzki-energiari esker zelan funtzionatzen duten ikusteak indarberritu egiten zaitu. Gure arrastoa oso txikia izango da alde horretatik. Gainera, batzuetan energia soberan dugu eta beste denda batzuekin parteka dezakegu. Pasada bat da.
Duela hamar urte eskas, ezinezkoa izango zen. Etorkizuneko espedizioetan jarraitu beharreko bidea markatu dezakeela uste dut gureak. Jasangarria izatea posible da, eta bide horretatik joateko betebeharra dugu. Hainbeste eman diguten mendi hauei zor diegu. Denok eman beharreko pausoa da.
Sorgailurik edo pilarik gabe funtzionatzen duten bonbila barik lanean aritzea, gainera, oso erosoa da. Galde diezaiotela Enekori, ez baitu zertan gasolioari zeharka begira egon behar eguneko platera prestatzen duen bitartean argi barik noiz geratuko. Edo, azken belaunaldiko kamera guztiak eta ordenagailuak eguzkiak sortutako energiarekin kargatzen dituen Sendoarekin hitz egin dezatela. Eguzkiaren argiari esker oinarrizko kanpamentuan egunean 24 orduz energia duen lehen espedizioetako bat garela esango nuke.
Erabiltzen ditugun tresna elektriko guztiak Eki Fundazioak utzi dizkigun plakei eta hori guztia posible izan dadin ekarpen handia egin duen Energiaren Euskal Erakundearen ezinbesteko laguntzari esker kargatzen dira. Eskerrik asko zuen laguntzarengatik. Zalantza barik, hemen lortzen ari garena mugarri bat da, eta zuei esker ari gara egiten. Eskerrik asko!
Kronikak Manaslutik: II. kapitulua
Elurra egin du, hemen bakarrik ikusten den bezala egin ere. 36 ordutan bi metro baino gehiagoko elurrarekin egin dugu topo oinarrizko kanpamentuan. Elurra hasi eta ez da hiru egunetan gelditu. Pena, irteerako laukitxora itzuli behar garelako. Oinarrizko kanpamentua berrantolatu behar da, arrastoa ireki eta banbuak jarri, baina bagenekien hori gerta zitekeela. Irribarre egin, mahukak jaso eta lanean gogor jarraitzea besterik ez dago.
Oso erritmo onean ari ginen aurrera egiten. Izan ere, bost egun eskasetan ia 2. kanpamenturaino igotzea lortu genuen. Iñaki eta biok materiala igotzen ari ginen elurra hasi zenean. Gau hartan bertan oinarrizko kanpamentura itzultzea erabaki nuen, baina Iñakik atseden hartu eta hurrengo goizean jaistea erabaki zuen. Kolpe latza izan zen, baina elurra markatzen zuen iragarpena bete egin eta palekin elurra kentzen ibili gara ordu luzez.
Eskerrak oinarrizko kanpamentua horrelako egoerarako prestatuta zegoen. Beti esaten dut ondo antolatzea dela espedizio baten arrakastaren gakoetako bat, inoiz ez baitakizu zer gerta daitekeen. Haize bortitzetarako edo izan duguna bezalako elurte handietarako prest egon behar da.
Hori bai, dendek primeran eutsi diote. Egia da, halaber, ezin zarela besoak gurutzatuta geratu ekaitza noiz amaituko zain. Noizean behin pala hartu eta elur kiloak kentzen hasi behar da. Horrela aritu gara ia 3 egunez. Jipoi ederra hartu dugu.
Baina badirudi azkenean eguzkia atera dela. Ekaitzaren ondoren barealdia etorri da. Dena berriro egokitzea dagokigu, eta, egiten dugunean, gora begiratu. Elur asko erori da eta ez dakigu bidea nola egongo den. Ziur gaude duela astebete baino askoz okerrago egongo dela eta horrek dena asko zailduko duela. Baina neguan Manaslu igotzea gogorra da, oso gogorra, eta horretarako prestatu behar dugu. Gogotsu gaude. Hau hasi baino ez da egin, eta egun gutxi barru albiste onekin itzultzea espero dut.
Kronikak Manaslutik: I. kapitulua
Oinarrizko kanpamentuan gogor ari gara lanean. Hotz egiten du, hotz handia, eta altuerako lehen egunak zailak dira beti. Baina Manaslu goitik begira dago eta horrek suspertu egiten gaitu. Goizero egun on esan eta gauero atseden hartzen lagunduko baligu bezala da. Egunero ikusten dugun lehen eta azken gauza da. Aurpegira begiratzen diogu eta mendiak gauza bera egiten digula sentitzen dugu. Elkar agurtzen dugu. Elkar errespetatzen dugu. Erronka handia dugu aurrean. Gogo handia dugu.
Lehen egunak biziak eta gorabehera handikoak izan dira. Dena mila orduko bidaiarekin hasi zen, paper askorekin jarraitu zuen, eta, azkenean, Katmandura iritsi ginen. Lau gau eman genituen han, eta, bertan, logistika (130 karga baino gehiago utzi genituen antolatuta) eta lege (igotzeko beharrezko baimena lortu genuen) arloetako lanak egiteko eta dagoen gauzarik politenetako eta atseginenetako bat egiteko aprobetxatu genuen: bertakoei laguntzea. Lan txalogarria egiten duten eta aspaldiko urteetan ondo ezagutzen ditugun hainbat elkarteri eta GKEri esker egin genuen. Izugarri gustatzen zait nire aletxoa jartzea, baina badakit ezin dela alderatu eurak egiten dutenarekin. Lan ikaragarria egiten dute. Lerro hauek idazten ditudan bitartean hunkitu egiten naiz.
Material informatikoa daramagu, Iñaki Ochoa de Olza alpinista nafarraren bizitzan amaitu gabeko lankidetza proiektuak bukatzeko helburuarekin lan egiten duen 'SOS Himalaia: Iñaki Ochoa de Olza Fundaziora'. Oso erabilgarriak izango zaizkien ordenagailu eramangarri berriak eman dizkiegu. Bestalde, aurreko aldietan bezala, batez ere neskatoek, emakumeek eta pobretutako eremuetako (Nepal, adibidez) kolektibo ahulenek pairatzen dituzten bidegabekeria- eta desberdintasun-egoerak prebenitzeko lan egiten duen Udana Nepal Fundazioari lagundu diogu.
Oso egun polita eta zirraragarria igaro genuen eurekin. Udana Nepaleko kideek asko laguntzen diote Nepalgo gizartean ia ikusezin bihurtu den sektore horri. Guk gure aletxoa jartzen dugu eta, gainera, haiekin eskalatzeko aprobetxatzen dugu. Uste dut oso ondo pasatu zutela eta zerbait desberdina egin zutela. Haien irribarreek eguna alaitu ziguten.
Azkenik, Hugging Nepal Fundazioak egiten duen lana ezagutu genuen. Harrigarria iruditu zitzaigun. Baliabiderik ez duten pertsonei jaten ematen diete, eta elkarteari esker, gutxienez, egunean kalitatezko otordu bat jan dezakete. Pandemiak iraun duen bitartean, zer jan ez zuten pertsonen oso ilara luzeak izan dituzte. Ilara horri ‘lotsaren ilara’ deitzen zaio. Nepal bezalako herrialde batean klase sozial ezberdinak ez dira elkartzen, eta ilara horretan ikusten bazaituzte, batere ondo ez doakizulako da. Hori guztia ikustea oso gogorra izan da, baina hori da errealitatea.
Eta lau egunez paperak egin, kargak antolatu eta elkarte horien lana ezagutu ondoren, Samagaunera abiatu ginen, Manasluko oinarrizko kanpamentura iritsi aurreko azken herrira, 3.000 metrotik gorako altueran dagoena. Aurten helikopteroz igotzea erabaki dugu eta pisuzko hainbat arrazoirengatik egin dugu. Lehenengoa, segurtasun- eta osasun-neurriek hala eskatzen zutelako. Zenbat eta interakzio gutxiago hemengo jendearekin, orduan eta hobeto haientzat eta guretzat. Ezin gara haiek kutsatzera arriskatu. Nahiz eta zenbait PCR proba egin genituen Katmanduko egonaldian zehar, bidean igarotzen dituzun herriekin ahalik eta interakzio txikiena izatea gomendagarria da.
Chhepal Sherpa: “Nire adinarekin, 38 urte ditut, eta asko eskalatu ondoren, oso ondo sentitzen naiz, nahikoa esperientziarekin erronka berri honetarako”
Alpinismoaren mundua ez litzateke posible izango Sherparik gabe. Ez naiz inoiz esaten nekatzen. Niretzat, hainbeste errespetatzen eta maite dudan kirol honen funtsezko parte dira. Haiek dira mendia ezagutzen dutenak, une jakin batean bizia salbatu eta aholkurik onenak eman diezazkizuketenak. Horregatik, zuek haietako baten lekukotza hurbiletik ezagutzea gura dut. Chhepal Sherpa da. Mendiko lagun eta adiskide bikaina. Hemen bere inpresioak.
Chhepal, nolatan zaude hemen negu honetan?
Lehenik eta behin, eskalatzailea naiz, eta zorionez azken 5 urteotan igoerak egin ditut neguan: Everest bi aldiz, K2, Amadablan eta Manaslu iaz. Aurten, hemen nago nire taldearekin: Tenjin Sherpa, Pasang Norbu Sherpa, Gyalu Sherpa, Thinduk Sherpa eta, laguntzaren bat behar izanez gero, Pemaba Tashi gure sukaldaria ere badugu. Mendian ere egin dezake lan gurekin batera.
Zenbat talde egongo gara Manaslun?
Eskalatzaile profesionalak gara. Aurten Manaslu neguan eskalatzen saiatuko gara.
Iaz, Pasang Norbuk ez zuen zurekin (Alex) joan nahi izan, benetan nahi zuena K2a neguan igotzea zelako. Zorionez guretzat, zazpi gailurretarako finantza-laguntza pribatua lortu dugu, eta horrek ere laguntzen digu.
Azkenaldian komunikabideetan ikusi duzun bezala, Gelje Sherpa neguko saiakera bat antolatzen ari da Cho Oyun, oso eskalatzaile nepaldar indartsuekin. Joan den neguan, Pasang Norbu oinarrizko kanpamentutik C4ra gelditu barik joan zen, baita Dhaulagiriko gailurrera ere. Manasluko gailurrera iritsi nahi duten eskalatzaile nepaldarren talde bat ere badago, eta oso motibatuta gaude horregatik.
Baina Chepal, zenbat talde gaude orduan mendian?
Batzuk gaude hemen. Gure taldeak zuenarekin (Alex Txikon, Iñaki Alvarezekin eta Simone Moro) eta Pasang Rinji sherparekin batera lan egingo du. Gero, nazioarteko talde bat dago Paula Birgitta eta Mingma Sherparekin. Ondoren, Sofie Lenaerts eta bere senar Steven Maginellen (Dawa Sherparekin batera) taldea, eta, azkenik, Oswaldo Pereirarena.
Baina zelan antolatuko gara? Batetik, eskalatzaileen espedizio bat eta, bestetik, espedizio komertzial bat gaude?
Alex, zuri esker gara neguko eskalatzaile. Nire neguko lehen esperientziak zurekin izan ziren. Neguan zugatik hasi ginen. Gelje Sherpa edo Gesman Tamang edo beste batzuek neguan zurekin eman zituzten lehen pausoak. Talde ona osatzen duzu beti. Mendian talde indartsua sortzen ikasi dut. Oswaldo ere oso gizon ona da, eta beti dago laguntzeko prest. Gainerakoak oinarrizko kanpamentu berean daude.
Zure bigarren galdera, espedizio komertziala: Sofieren edo Paularen sherpak bertan daude une oro laguntzeko. Enpresa komertziala izango da, baina denbora guztian guk edo gainerako lantaldeak bezala lan egiten badute, ezin izango da komertziala dela esan.
Espedizio komertzialei buruz; nire esperientzian, jende asko babesle askorekin etortzen da Nepalera, gehienetan udaberrian eta udazkenean, eta oinarrizko kanpamentuan itxaroten dute guk, nepaldarrek, sokak 8.000 metrotik gora jartzeko lana egiten dugun arte. Bien bitartean, sare sozialetako profiletan irudiak eta informazioa argitaratu besterik ez dute egiten, errealitatea ezkutatuz.
Baina Alex, ziur nago denek lagunduko dutela, ez dut zalantzarik.
Zer ikasi zenuen iaz Manaslun?
Iaz talde indartsua izan ginen. Aurten indartsuagoak izango garela uste dut, eskalatzaile gehiago iristen ari direlako, baina ikusiko dugu. Iaz oso gogor lan egiten ikusi zintudan, beti bezala. Iñaki ere oso ondo aritu zen espedizioaren bigarren partean. Simonek estilo azkarra du gora eta behera, eta altuera baxuagoetan ere ondo egiten du lan.
Barkatu, zein ibilbide trazatu nahiko zenuke?
Nahiago dut ibilbide arrunta, iaz baino lan gutxiago izango dugulako.
Iaz, arreta une garrantzitsuenetan jartzen ere ikasi nuen, energia aurrezten eta beti bezala pazientzia izaten.
Gaineratu nahi nuke oinarrizko kanpamentua laster egongo dela prest garraiolariekin eta gure sukaldeko langileekin, baina zure (Alex Txikon) eta Natiren asmamenari esker. Dena Samagaonera iristea lortu duzu. Herriko garraiolariak igotzea lortu duzu eta denei frontalak eman zenizkien. Oso pozik nago berriro zuekin egoteaz.
Zelan sentitzen zara Chhepal?
Orain, nire adinarekin, 38 urte ditut, eta asko eskalatu ondoren, oso ondo sentitzen naiz, nahikoa esperientziarekin erronka berri honetarako.
Eskerrik asko, Chhepal.
Eskerrik asko zuri ere, eta hunkituta nago zure taldearekin mendian lan egiteagatik. Datozen asteez gozatuko dugu.
Nepaletik Sierra Leonara Eki Fundazioarekin
COVID-en hedapenak eragindako Everest-eko ebakuazioa dela eta sortutako ezbeharren ondoren eta Nepaletik bueltan lurreratu bezain pronto, guztizko aldaketa sakona behar nuen. Proiektu pertsonal bat taldeko proiektu bihurtzen duen aldaketa horietakoa. Eki Fundazioko nire lagunek bazuten proiektua esku artean eta berehala egin nuen bat beraien asmoarekin. Alegia, Sierra Leonara bidaiatu estazio fotovoltaicoak jarri eta urruneko txokoetara argia eramateko.
Baina bidaia, ia beti gertatzen den moduan, inoiz ahaztuko ez zaizkidan bizipen, sentsazio, emozio eta esperientzien nahaste bilakatu zen. Afrika ezezagun bat izan nuen aurrez-aurre, paisaia berde biziz jantzita eta urrezko ilunabarrez atonduta euria franko egin ondoren. Eltxo jasanezinak, (ez naiz ohitzen), betiereko irrifarredun umeak, gizaki atseginak eta abegitsuak, duten guztia ematen dizutenak, ezeren truke. Benetako abentura izan da.
Victor aita ezagutu genuen, 48 urte daramatza Sierra Leonan eta guda zibila bizi zuen hurbiletik, ankerkeria ugari ikusi zituen, larregi...edozein etxera bidaliko zuen basakeria. Baina Victor ez zen bere etxera itzuli eta bizitza erdia eman du ume gosetiei zer jan ematen, bere bizitza arriskuan jarri zuen behin baino gehiagotan ume soldaduak beraien herrietara bidaliz.
Zorte handia izan dut bizitzan, asko bidaiatu dut eta gizaki apartak ezagutu ditut, baina EKI Fundazioarekin Sierra Leonan bizi izandako egunak hitzik gabe utzi naute. Bidaia honetan gehien txunditu nauena Freetown-eko slums-ak izan dira, 9 urteko umeak ikusi ditugu prostituzioan, ezbeharretan bukatzen diren liskarrak ikusi ditugu zoritxarrez eta panorama guzti horren erdian, Argentinako aita salesiano bat, urtean 2.000 ume inguru zaintzen dituen gizaki aparta.
Zalantzarik gabe, kontrastez betetako herrialde honek ez nau batere hotz utzi. Paisaia txundigarriak eta irrifarre mugagabez jantzitako gizakiak indarkeriaz jositako gizarte eta errealitate basati baten aurrean. Errealitate gordina.
ManasluEkiren Oinarrizko Kanpamentua erreproduzitzea 3Dn dronen bitartez
Dakizuenez, gure espedizioetan, altuerako errotazioetan gogor lan egiteaz gain, ingurumen, teknologia, gizarte… arloko proiektuak gauzatzen ere laguntzen dugu. Kasu honetan, #ManasluEkiren Oinarrizko Kanpamentuaren dron bidez 3Dn egindako berreraikuntza-lana kontatu gura dizuet. Proiektu hori, Drone by Drone, Aire Segurtasuneko Estatu Agentziak Euskadin gaitutako lehenengo dron-enpresa operadorearen eskutik gauzatu dugu, eta monitorizaziorako UAS izenekoak erabiltzeari esker, guk egiten ditugunak bezalako espedizioen garapen seguru eta jasangarrirako interesgarriak diren egoerak aztertu ahal dira. Bere lanean aditua den etxeko jendearekin taldea egitea bezalakorik ez dago; horiei esker, nire Sare Sozialetan, Gorbeia inguruko entrenamenduak erakusten dituzten oso irudi politak partekatu ahal izan ditugu zuekin, eta orain, Manasluko oso proiektu berezia.
#ManasluEkiren Oinarrizko Kanpamentua dronen bidez 3Dn berreraikitzeko proiektuaren kasuan, ingurua aztertzeko, lursailak 3Dn berreraikitzea ahalbidetzen duen dron bidezko lehengoratze fotogrametrikoaren teknikari esker egin ahal izan da.
Nahasgarria dirudi, baina 3Dko berreraikitze horiek zertan datzaten, eta, ludikoaz gain, zer helburu dituzten, azalduko dizuet; izan ere, sortutako eredu digitalak haren gainean parametro ugari neurtzeko, eta informazioa GIS edo CAD programetara hainbat formatutan esportatzeko, ustiatzeko eta aztertzeko aukera ematen du.
Horrela, goi-mendiei dagokienez, dronen erabilerak, irudi ikusgarriak emateaz gain, datuak eman diezazkiguke, ondoren azter ditzagun, besteak beste, segurtasunari, jasangarritasunari, ingurumenari eta fenomeno atmosferiko lokalei buruzko informazioa lortzeko.
- Giza presentziak oinarrizko kanpamentuetan sortzen duen higadura aztertzea
- Zaborraren presentzia aztertzea, eta baita horren neurketa bolumetrikoa egiteko aukera ere, arintzeko eta bertatik kentzeko neurriak zehazteko.
- Eskalatzaileentzat arriskutsuak diren Serac-en mugimenduak behatzea eta neurtzea.
- Glaziarren behatzea eta neurtzea, klima-aldaketak eta gizakiak glaziarretan duten eraginaren ondoriozko atzerapena edo masa-galera ebaluatzeko.
- Ikus-entzunezko edukiak 3Dn egitea, interakziorako eta oinarrizko kanpamentuetan bertan edo igoeretako gune interesgarrietan, ibilbide birtualak egin ahal izateko. Horrela, eskalatzaileen eta espedizioaren egunerokotasunean modu errealagoan murgiltzea lortzen da, jendearengana modu errealistagoan hurbilduz, Himalaiarako espedizioen arriskuak jasan behar barik.
ManasluEkiren Oinarrizko Kanpamentua erreproduzitzea 3Dn dronen bitartez
Esperientzia ahaztezina
Bertan izan dugu. Oso gertu. Ia atzamar puntekin ukitu genezakeen. Baina ez, ezin izan dugu Manaslu gailurrera igotzea lortu. Batzuen ustez, ezarritako helburua lortu ez dugunez, porrot egin dugu. Baina hori errealitatetik oso urrun dago. Oso pozik gaude egindako lanarekin. Eta ez dut esaten ondo geratzeagatik. Benetan sentitzen dut. Irribarre handi batekin noa, eta lasai, gure esku zegoen guztia egin dugulako eta burua hotz izan dugulako bizirik itzularazi gaituzten erabakiak hartzeko.
Hau ez da futbol partida bat bezalakoa. Horietan batzuek irabazi eta besteek galdu egiten dute. Mendian goitik itzultzen ez zarenean baino ez duzu galtzen. Eta aurten, zoritxarrez, horrelako larregi izan ditugu. Bihotzez sentitzen dut lagunak etxera itzuli ez izana. Hainbeste lotzen gaituen kirol zoragarri honen gurutzea da. Ordaindu behar izan duten bidesari garestiegia. Atseden hartu ezazue denok bakean. Mundua leku tristeagoa da eurak barik…
Gauza asko lortu ditugu aste ahaztezin hauetan. Kirol arloan eta arlo pertsonalean. Negu betean 7.100 metroraino igotzea lortu dugu, inoiz esploratu gabeko bide batetik. Ederra izan da, baina gogorra ere bai. Oso gogorra. Onartzen dut batzuetan behar baino gehiago bultzatu dugula, baina badakit berriro egoera berean egongo bagina gauza bera egingo genukeela. Kilo asko material kargatu ditugu eta metro bat elur baino gehiagorekin bidea zabaldu dugu, mantu zurian ia gerriraino estalita. Bagenekien zer genuen aurrean, eta, nolabait, horretara etorri gara. Eta lehen eta bigarren kanpamentuen arteko errimaia horregatik izan ez balitz, edo eguraldi oneko leihoak egun t'erdi gehiago iraun izan balu… Baina esaten den moduan, "Hori da dagoena". Astia egongo da egin duguna lasaiago aztertzeko.
Maila pertsonalean ere esperientzia handia izan dela esan dut. Talde zoragarria izan dut lagun. Badakit espedizio batean kontzentratuta nagoen bitartean, eramaten zailagoa izan naitekeela. Kontzentratu egiten naiz eta barruan daramadan makina ateratzen zait.
Gozamena izan da Iñaki Alvarez bezalako lagun batekin mendira eta lehen mailako alpinismora itzultzea. Makina bat da. Pertsona lasaia, inoiz urduri jartzen ez den eta beti zuri laguntzeko prest dagoen horietakoa. Gauzak okertzen direnean eta zure bizia arriskuan jartzen duzunean denok gure ondoan gura dugun lagun mota. Simone Mororengandik ere asko ikasi dut. Nirekin hainbat kordada partekatu dituen maila goreneko eskalatzailea. Ez dut inoiz ahaztuko Sergi Mingoteren zorigaiztoko istripuaren egunean zelan mugitu zuen ahal izan zuen guztia. Berak eman zidan guztiaren berri eta badakit ezin izan zuela gehiago egin. Eskerrik asko bioi abentura zoragarri honetan laguntzeagatik. Seguru askoz gehiago ditugula partekatzeko.
Hitz batzuk esan nahi nizkioke oinarrizko kanpamentuan ondoan izan dudan talde zoragarriari. Ez zaituztet banan-banan aipatuko, ia sarrera bat beharko nukeelako bakoitzarentzat. Eskerrik asko zuei ere. Oinarrizko kanpamentuan egin duzuen lanari esker, 7.100 metrora iritsi ahal izan gara.
Eta, zelan ez, eskerrik asko, bihotzez, 39 urteko ume honek aukera honetaz gozatzea lortu duten babesle guztiei. Jakin dudan modurik onenean egin dut, baina mendian, asko prestatu arren, une bakoitzeko egoeraren menpe egoten gara. Bidaia zoragarria izan da. Esperientzia ahaztezina. Eskerrik asko!
Iñaki alboan izatearen garrantzia
Gehienok ez duzue Iñaki ezagutuko, baina guk proiektu hau berarekin partekatzeko zorte handia izan dugu. Iñaki Alvarez, historiaz eta arkeologiaz maiteminduta dagoen Zumarragako gipuzkoarra, gizon lasaia, isila, da. Bere umiltasuna eta Alexek Manaslura gurekin etorri nahi ote zuen esan zion lehen minututik abentura honi jarri dion ilusio handia maila berean daude. Duela 20 urte Iñaki espedizio batean egon zen Alexekin, Jon Marotorekin eta Xabier Ormazabalekin batera. Espedizio hura osatzen zuten 4 lagunetatik, Iñakik eta Alexek bakarrik jarraitzen dute bizirik.
Duela hilabete batzuk, bere bizitzan mendiarekin izan duen harremana kontatu zigun. Hemen duzue abiatu baino aste batzuk lehenago idatzi zigun testu laburra.
“Mendia gaztetatik nirekin daramadan pasioa da. Horrek mendikate urrunetan eskalatzera eraman nau nire bizitzan zehar.
Oso ondo gogoratzen dut “altuerako gaitzarekin” izan nuen lehenbiziko esperientzia, Mont Blancen izan zen, 99an, Grands Mulets isurialdean. Lehenengo egunean zorabiatuta jaitsi ginen, eta bigarrenean, tontorreraino igotzen saiatu ginen. Urte horretan bertan ikusi nuen lehen aldiz alpinista bat hiltzen, Cervinoko Hornli ertza igotzen ari nintzela. Ondoren, Lyon ertza ere igo nuen tontor horretan bertan, eta baita beste bide asko ere, Eigerreko Mitellegui ertza, Ober Torberg ekialdeko ezproia, Dent du Geant, Weisshorn, etab.
2001ean izan zen 6.000 metrotik gorako nire lehen esperientzia, eta izozteak ikusi nituen lehen aldia, Jon Maroto nire lagunaren hatzetan, hain zuzen ere, Huascaranetik jaitsi ondoren. Hainbat urtetan itzuli naiz Peruko (Cordillera Blanca) eta Boliviako (Cordillera Real) andeetara, beste tontor batzuk egiteko, Toclaraju, Huaina Potosi edo Illimani, besteak beste.
2008an, Afrikako kontinentea bisitatu nuen nire lagun Koke Lasarekin, Atlasetara joateko. Han, hainbat mendi eskalatu genituen, tartean Toubcal, korridorearen bidetik. Baina jarduera hartan azpimarragarriena Biiguinoussenera (4.002 m) igotzea izan zen, katalogatu gabe ikusi genuen bide berri batetik, eta ez genuen horren berririk eman. D+ maila zuela esango nuke.
2002an Pamirrera egin nuen bidaia, inoiz ahaztuko ez dudan benetako goi mendiko esperientzia eta ikasgaia izan zen. Han ezagutu nuen Alex Txikon, eta gailurrik lortu ez genuen arren, gure adiskidetasunak iraun egiten du; hori da mendi handi hartatik ekarri nuen gauza nagusia.
Nire karrera alpino apaleko gauzarik nabarmenena, beharbada, 2004an Shisha Pangmarako espedizioa izango da. Ohiko bidea alde batera utzi eta haren iparraldeko erdiko korridorea, mila metrotan 55º inguru zituena eta zuzenean gailurrera zeramana, eskalatu genuen. 1987an ireki zuten, eta gu urte hartan sartu ginen, Unai Pérez de Arenaza eta Oriol Baró lagunek lehen aldiz igo ondoren. Izotz txirrista erraldoi hartatik gora egitera animatu gintuzten.
Eskerrik asko, Iñaki, gure alboan egoteagatik eta gu zaintzeagatik.
EKI-SOS Himalaya: altuerako kolaborazioa
Aurten egiten ari garen espedizioak giza eta elkartasun balio nabarmena du. Beti saiatzen naiz hori egiten, baina aurten inoiz baino gehiago izan behar zuen. Izan ere, COVID-19ak sortutako pandemiak oso gogor jo du Nepal osoa. Ez hainbeste kutsatze mailan, arlo horretan ere jo duen arren, ekonomia mailan batez ere. Hemengo jendea turismotik bizi da neurri handi batean, eta aurten, denok dakigun bezala, ezin izan gara ia gure herrialdeetatik mugitu. Etorri aurretik eurekin telefonoz hitz egiten nuenean, denek ideia bera transmititzen zidaten: “Asko sufritzen ari gara. Dena geldirik dago eta hau jasanezina da. Jendea oso gaizki pasatzen ari da”. Euren berbak kezkaz beteta zeuden.
Banekien, beraz, zer aurkituko genuen. Horregatik EKI Fundazioarekin batera, lanari ekin genion. Zelan lagundu pentsatu behar genuen. Beti gure aukeren barruan, noski. Talde konprometitua gara, baina oso txikia, eta baliabide mugatuak ditugu. Baina formula bilatu behar genuen. Hemen ez dago aitzakiarik. Nepalek asko eman dit, eta eurekin zorretan nagoela sentitzen dut beti… Hori zor diet, nolabait esateko.
Bada, EKI Fundazioarekin formulak bilatu ondoren, bi modutara lagun geniezaiekeela pentsatu genuen: 60 bonbilla autonomo emanez eta Manasluko oinarrizko kanpamentura ekarri ditugun eta gure egunerokotasunean behar dugun energia guztia ematen diguten eguzki-plakak oparituz.
Baina hirugarren protagonista bat sartu behar genuen ekuazioan. Materiala non eta nori eman esango zigun norbait. Nepaleko pertsonen beharrak inork baino hobeto ezagutzen dituen norbait. Eta hor sartu zen Iñaki Ochoa de Olza-SOS Himalaya Fundazioa. Eurekin harremanetan jarri ginen eta dena oso erraza izan zen. Gure lana EKI Fundazioaren materiala jaso eta Nepalera eramatea zen. Halaxe egin genuen.
Katmandun egin genuen lehen astean, eurekin bildu ginen, eta produktuen lehen sorta eman genien: itsatsita daukaten eguzki-plaka bati esker funtziona dezaketen edo, nahi izanez gero, ohiko korrontearekin ere piztu daitezkeen (nahiz eta mozketak izan, zenbait lekutan ohikoa den bezala) 60 LED bonbilla autonomo. Hau da, bonbilla horiek, eguzkiaren argiari edo irits daitekeen korronteari esker kargatzen den litiozko bateria bat dute. Gaua erortzen bada edo argindarra mozten bada, bateria kargatuta dago eta bonbillak gehienez 8 orduz funtzionatzen jarraitzen du. Sistema erraza da, baina oso eraginkorra. Gainera, bonbilla horiek USB sarrera bat eta mikrojack bat dituzte, eta sistema urrutiko aginte baten bitartez aktibatu daiteke. Etxe batean horrelako bonbilla egoteak umeek ikasteko aukera izatea ekar dezake, eguzkia desagertzen denean euren eguna ere ez itzaltzea.
Manaslura egiten ari garen gure espedizioa amaitzen dugunean, bigarren material-sorta emango diegu: sorgailurik erabili eta erregaia kontsumitu barik (saihesten ari garen ingurumen-inpaktua ere kontuan izanda) oinarrizko kanpamentuan energiaz hornitzeko balio diguten eguzki-plakak. Baina aurretik 8.163 metroko erraldoi bat igotzeko erronka dugu, eta ez da lan erraza. Eskerrik asko Iñaki Ochoa de Olza SOS Himalaya Fundazioari, material hori guztia gehien behar duten lekuetara eramaten laguntzeagatik, eta EKI Fundazioari, hori posible egiteagatik. Energia berriztagarriak planetako lekurik ezkutuenetara iristea lortzen eta familia askori bizitza hobea izaten laguntzen ari gara.